VIRAK, VRKUTA (Alchemilla vulgaris L.)

Virak je zeljasta biljka koja može dostići visinu i do pola metra i obrazovati male žbunove.  Izdancii su zeleni i goli a biljka je karakteristična po zvezdasto naboranim, mekim i maljavim listovima na čijim se rubovima izlučuju sićušne kapljice tečnosti koje se povremeno skupljaju u dnu lista obrazujući jednu krupnu kap. Te dragocene svetlucave kapljice sakupljali su u srednjem veku alhemičari kako bi ih koristili za dobijanje «eliksira večnog života», «kamena mudrosti» ili zlata. Odatle i potiče latinski naziv biljke: Alchemilla.

Čest stanovnik vlažnih livada i obala potoka, virak je lekovita biljka koja raste u Evropi, Severnoj Americi i Aziji sve do 2000 metara nadmorske visine. Sadrži kao aktivne supstance tanine, proantocijanidine, katehin, flavonide, fitosterole, salicilnu kiselinu, palmitinsku i stearinsku kiselinu.

Kod starih Germana, virak je bio posvećen boginji prirode i plodnosti, Frigi. Prvi put se u spisima o lekovitom bilju pominje 1485 i od tada je opisan u svim važnijim delima o lekovitom bilju. Podaci o njegovim lekovitim svojstvima potiču u najvećem delu iz narodne medicine gde je korišćen za zaceljivanje rana, zaustavljanje krvarenja, zarastanja desni posle vađenja zuba, kao i kod lakših proliva. Tradicionalno se koristi i za ublažavanje tegoba usled proširenih vena i hemoroida.

Najćešće, ipak, virak se preporučuje kod ženskih bolesti: premenstrualnih bolova, pojačanog menstrualnog krvarenja, kod oslabljenog tonusa materice, u slučaju fibroma i endometrioze, tokom perioda pre-menopauze, kao i za intimnu negu u slučaju pojačanog vaginalnog sekreta. Iskustva narodne medicine potvrđena su i naučnim ispitivanjima koja su pokazala njegovo gestogeno, protivupalno i antiseptično delovanje.

Herba (nadzemni deo) virka oficinalna je po X Francuskoj Farmakopeji, gde se nalazi na A listi (lekovito bilje sa tradicionalnom upotrebom). Evropska Medicinska Agencija za sada nema monografiju o virku.

U našem proizvodnom programu su Čaj od nadzemnog dela virka i Kapi virka